Οι πολλές όψεις του εαυτού μας

Η προσωπικότητά μας είναι μια πολύπλευρη πραγματικότητα. Αποτελείται από πολλά διαφορετικά μέρη, το καθένα με τη δική του ταυτότητα και ατομικότητα. Μπορούμε να δούμε αυτό το πλήθος των διαφορετικών εαυτών στη ζωή μας.

Ο τρόπος με τον οποίο σχετιζόμαστε με τον αγαπημένο μας είναι διαφορετικός από τον τρόπο με τον οποίο σχετιζόμαστε με τους γονείς μας. Ο τρόπος με τον οποίο σχετιζόμαστε με το αφεντικό μας είναι διαφορετικός από τον τρόπο με τον οποίο σχετιζόμαστε στις κοινωνικές μας συναναστροφές με τους φίλους μας. Η ενέργεια που νοιώθουμε όταν κάνουμε έρωτα είναι διαφορετική από εκείνη που εκφράζουμε όταν κάνουμε σπορ ή μελετάμε για ένα διαγώνισμα.  

Στο παρελθόν επικρατούσε η άποψη ότι όλες αυτές ήταν διαφορετικές εκφράσεις μιας συγκεκριμένης δομής προσωπικότητας, ενώ τώρα γνωρίζουμε ότι αποτελούμαστε από μυριάδες ατομικές δομές αποκαλούμενες «εαυτοί» ή «υπο-προσωπικότητες», οι οποίες όλες μαζί συνιστούν αυτό που ονομάζουμε προσωπικότητα.

Φυσικά, αυτό δεν έχει καμιά σχέση με τη διασπασμένη προσωπικότητα, η οποία συνιστά μια κλινικά παθολογική κατάσταση οφειλόμενη συνήθως σε σοβαρό τραύμα της παιδικής ηλικίας. Αντιθέτως, πρόκειται για την κανονική κατάσταση κάθε ανθρώπινης ύπαρξης, έστω κι αν πολύ λίγοι το γνωρίζουν.

Αυτό που δημιουργεί την προσωπικότητα είναι η ανάγκη για επιβίωση. Από τη βρεφική ηλικία εκφραζόμαστε αυθόρμητα με μια ποικιλία συμπεριφορών: θυμό, γέλιο, συγκίνηση, φόβο, ενθουσιασμό, λύπη κοκ. Όταν μας εκτιμούσαν και μας αναγνώριζαν για μια συγκεκριμένη συμπεριφορά εκείνοι που μας μεγάλωσαν, έχει κατακρατηθεί μέσα μας. Όταν η συμπεριφορά μας δεν εκτιμάται ή απορρίπτεται, ο νους μας θάβει αυτή τη συμπεριφορά μέσα στο υποσυνείδητο.

Για παράδειγμα, αν ο γονιός μας μάς επαινούσε για τις επιδόσεις μας στο σχολείο, κρατήσαμε αυτή τη συμπεριφορά του καλού μαθητή. Αυτή γίνεται ένας «εαυτός», ή πιο σωστά , μια υπο-προσωπικότητα. Αυτή είναι που μας βοηθούσε να ανταποκρινόμαστε στο σχολικά μας καθήκοντα.

Κάθε τρόπος έκφρασης, κάθε συμπεριφορά που έχουμε, είναι ένας ατομικός «εαυτός». Έχουμε πολλούς διαφορετικούς «εαυτούς», όπως έναν Τελειομανή, έναν Προστάτη, έναν Εσωτερικό Κριτή, έναν Χιουμορίστα, έναν Χειριστή, έναν Παιχνιδιάρη, έναν Σοβαρό κοκ.

Υπάρχει μια μεγάλη γκάμα δυνατοτήτων. Ας σκεφτούμε για μια στιγμή πώς θα περιγράφαμε τον εαυτό μας και τις συμπεριφορές μας. Αυτό που κάνουμε είναι να περιγράφουμε τις υπο-προσωπικότητές μας. Και εκείνες που διατηρούμε στην επιφάνεια του νου μας, λόγω της ανατροφής μας, ονομάζονται «Πρωταρχικοί Εαυτοί».

Έχουμε επίσης εκείνους τους εαυτούς που προσπαθήσαμε να εκφράσουμε, αλλά απορρίφτηκαν. Αν εκφράζαμε θυμό και αποδοκιμαζόμασταν ή τιμωρούμασταν γι’ αυτό, τότε ίσως να αποφεύγουμε να εκφράσουμε θυμό. Ο θυμωμένος εαυτός είναι καταπιεσμένος, και ίσως να εμφανίζεται ξαφνικά στο προσκήνιο χρόνια αργότερα, άκαιρα. Ή, ίσως ως ενήλικοι, νοιώθουμε πάντοτε μέσα μας θυμωμένοι χωρίς να ξέρουμε γιατί. Πολλοί από αυτούς τους αποποιημένους εαυτούς είναι συναισθηματικώς αρνητικοί, όπως η λύπη, η απογοήτευση και η μνησικακία.

Υπάρχουν και άλλοι επίσης που έχουμε, οι οποίοι είναι στην πραγματικότητα ιδιαίτερα δυνατοί και δημιουργικοί. Όμως, όταν ήμασταν νέοι, δεν ενθαρρύνθηκαν και δεν τράφηκαν ποτέ. Παραμένουν έτσι θαμμένοι στο υποσυνείδητό μας. Αυτοί ονομάζονται οι «Απαρνημένοι Εαυτοί». Είμαστε γεμάτοι με δυνατότητες που δεν μπορούμε να φανταστούμε. Είναι απίστευτη η δύναμη και οι ικανότητες που έχουμε μέσα μας, και που περιμένουν με την κατάλληλη μέθοδο να απελευθερωθούν.